بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جو در مناطق گرمسیر دیم

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جو و انتخاب و معرفی پرمحصول‌ترین آن ها برای مناطق گرمسیر دیم کشور، آزمایش‌های ناحیه‌ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با19 ژنوتیپ (18 لاین همراه با شاهد جو رقم ایذه) درچهار تکرار و به مدت سه سال زراعی(1384-1381) در ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی دیم گچساران، کوهدشت و مغان به اجراء درآمد. پس از تجزیه واریانس ساده عملکرد دانه در هر آزمایش و اطمینان از یکنواختی واریانس‌ خطاهای آزمایشی، تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه برای تمام مناطق و سال‌ها انجام شد. نتایج نشان دادکه اثر اصلی ژنوتیپ و اثر متقابل سال× مکان و سال× مکان× ژنوتیپ در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. ولی اثر اصلی سال، مکان و اثر متقابل مکان× ژنوتیپ و سال× ژنوتیپ معنی دار نبودند. با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل دو جانبه و سه جانبه، تجزیه پایداری عملکرد دانه با روش‌های پایداری واریانس درون مکانی لین و بینز، ضریب تغییرات محیطی و رتبه انجام شد. نتایج تجزیه پایداری نشان دادکه ژنوتیپ شماره 12 در هر سه روش مشترک و ژنوتیپ‌های شماره 12 و 14 در دو روش لین و بینز و ضریب تغییرات محیطی مشترک بودند که می‌تواند نشانگر سازگاری عمومی آن ها باشد، بنابراین ژنوتیپ های شماره 12(Wi2291) و 14(Alanda/Harma-01/7/Gustoe/6/M64-76/Bon//) به خاطر داشتن خصوصیات مطلوب زراعی و پایداری عملکرد دانه، به عنوان لاین های جدید برتر برای سه منطقه مورد مطالعه و ژنوتیپ های 15(Roho/Alger/Ceres362-1-1/3/Kantara/4/..) و 16(Zanbaca/3/H.spont.21-3/Arar84//...) به ترتیب برای گچساران و مغان انتخاب شدند. پارامتر‌های تجزیه‌ پایداری مورد استفاده در این آزمایش، روش‌های مفیدی برای انتخاب ژنوتیپ‌های پایدار در شرایط دیم بودند